Το σχέδιο του Βερολίνου για μία γερμανική Ευρωζώνη

Υπάρχουν εντός της Γερμανίας προβληματισμοί για το συνολικό πλαίσιο και την πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης; Πριν από λίγες βδομάδες η Μοντ απάντησε καταφατικά στο ερώτημα μεπρωτοσέλιδο κύριο άρθρο και σχετικό ρεπορτάζ προβάλλοντας το κείμενο που συνέταξαν τα μέλη ενός think tank ευρωπαϊκού προβληματισμού του Glienicker Gruppe με τίτλο "προς μια Ένωση του Ευρώ".

Το κείμενο ξεκινά με μια θεμελιώδη αντίφαση: Δέχεται ως δεδομένη τη δημοσιονομική λιτότητα και την απόρριψη της μεταφοράς πόρων και του κοινού δανεισμού στην Ευρωζώνη, και στη συνέχεια κατεδαφίζει ανελέητα τη θριαμβευτική ρητορική της κυβέρνησης Μέρκελ, για να διαπιστώσει ότι οι κίνδυνοι δεν είναι πίσω μας αλλά μπροστά μας. Τα μέτρα που προτείνονται δεν είναι ούτε στροφή, ούτε πολύ περισσότερο ρήξη με την μέχρι τώρα διαχείριση της Κρίσης στην Ευρωζώνη, αλλά συνταγή αποφυγής ατυχημάτων για τη Γερμανία και οδικός χάρτης διαχειρίσιμης προσαρμογής των χωρών-μελών της Ευρωζώνης στη γερμανική συνταγή διαχείρισης.

Η Ιταλία και η Ισπανία δεν μπορούν να προχωρήσουν πέραν περιορισμένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες και κοινωνική δυσαρέσκεια θα προκαλέσουν στο εσωτερικό, και δεν θα ικανοποιήσουν το Βερολίνο.

Η Ιταλία και η Ισπανία δεν μπορούν να προχωρήσουν πέραν περιορισμένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες και κοινωνική δυσαρέσκεια θα προκαλέσουν στο εσωτερικό, και δεν θα ικανοποιήσουν το Βερολίνο.

Η μαζική ανεργία θεωρείται αναπόφευκτη συνέπεια μιας συνταγής σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής που δεν αμφισβητείται. Αυτό που προτείνεται είναι μια σημαντική ευρωπαϊκή βοήθεια προς τις χώρες- μέλη, ώστε να υπάρχει επάρκεια πόρων για τα επιδόματα ανεργίας, αλλά και μέτρα που θα διευκολύνουν τη μετακίνηση του πλεονάζοντος εργατικού δυναμικού του Νότου προς τον Βορρά.

Η υπεράσπιση του κοινού νομίσματος σε ένα ασταθές και απρόβλεπτο διεθνές περιβάλλον χρειάζεται κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική. Προϋποθέσεις για ένα παρόμοιο βήμα σύμφωνα με το κείμενο είναι μια κοινή μόνιμη έδρα για την Ευρωζώνη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συν την ενοποίηση των ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων των χωρών-μελών.

Μια πρόταση καθόλου αθώα, καθώς η υλοποίησή της θα οδηγούσε στη στέρηση για τη Γαλλία του τελευταίου συγκριτικού της πλεονεκτήματος απέναντι στη Γερμανία, στους ινδοευρωπαϊκούς συσχετισμούς, της δυνατότητας του Βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας και της επιχειρησιακής ικανότητας ετοιμότητας για υπερπόντιες επεμβάσεις.

Ας έλθουμε τώρα στην καρδιά του προβλήματος, στον έλεγχο και τη νομιμοποίηση της περαιτέρω συρρίκνωσης της εθνικής κυριαρχίας μέσω της Οικονομικής Διακυβέρνησης, στο πλαίσιο της οποίας δεν θα ελέγχονται απλά και μόνο οι εθνικοί προϋπολογισμοί όταν θα υποβάλλονται, αλλά θα υπάρχει και συνεχής έλεγχος της υλοποίησής τους.

Αυτό που προτείνεται είναι η Βουλή του Ευρώ με τα μέλη του Glienicker Gruppe να είναι διχασμένα ως προς τη σύνθεση του σώματος: Θα αποτελείται από βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των χωρών-μελών της Ευρωζώνης ή από βουλευτές που θα εκπροσωπούν τα εθνικά κοινοβούλια της ζώνης του κοινού νομίσματος;

Πρόκειται για ένα κείμενο που δίχως υπερβολή είναι η σκιά των άλλοτε μεγαλόπνοων γερμανικών ευρωπαϊκών φεντεραλιστικών οραμάτων. Πρόκειται για ένα κείμενο που αποτυπώνει όλες τις αντιφάσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής του Βερολίνου, που προέρχεται από ένα φόρουμ ειδημόνων που δεν υιοθετεί την αισιοδοξία εσωτερικής κατανάλωσης των Μέρκελ-Σόιμπλε.

Στο σαλόνι του Τιτανικού...

Η επικοινωνιακή αισιοδοξία του Βερολίνου παραπέμπει στο σαλόνι της πρώτης θέσης του Τιτανικού όπου η ορχήστρα συνέχιζε να παίζει, ενώ το υπερωκεάνιο είχε αρχίσει να βυθίζεται.

Ένας από τους πιο έγκυρους σχολιαστές της Κρίσης στην Ευρωζώνη, ο Wolfgang Munchau, σε σχόλιό του στο Spiegel μάς προειδοποιεί ότι «η Ευρώπη του 2014 θυμίζει σε ανησυχητικό βαθμό την Ευρώπη του 1914 στις παραμονές της έκρηξης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν είχαν συγκεντρωθεί όλοι οι παράγοντες που οδηγούσαν σε μια καταστροφική σύγκρουση.

Οι χώρες που έχουν μια οικονομική δομή συγκρίσιμη με τη Γερμανία, γράφει, όπως, για παράδειγμα η Αυστρία και η Ολλανδία, δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα να υποταγούν σε μια Νομισματική Ένωση, στην οποία θα κυριαρχεί η Γερμανία. Η πραγματική οικονομία, συνεχίζει, διορθώνει όλα τα πιθανά σοκ, με την προσαρμογή των τιμών των εμπορευμάτων και των μισθών. Μια παρόμοια συνταγή προσθέτει είναι αποτελεσματική για την περίπτωση της Ιταλίας;

Το καράβι της Ευρωζώνης σύμφωνα με τον Munchau μοιάζει ακυβέρνητο, ενώ πλησιάζει η ώρα που θα βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα. Το τι θα συμβεί τότε, το αγνοούμε. Χωρίς να θέλω να εκβιάσω ιστορικές συγκρούσεις καταλήγει, διαπιστώνω μια σειρά ιστορικών παραλληλισμών που παραπέμπουν στο 1913-1914».

Αν υπάρχει ένα κοινό σημείο ανάμεσα στην προσέγγιση του κειμένου του Glienicker Gruppe και της ανάλυσης του Wolfgang Munchau είναι η διαπίστωση ότι ανά πάσα στιγμή ένα ατύχημα στην Ιταλία ή στη Γαλλία μπορεί να οδηγήσει σε ασύντακτη κατάρρευση του οικοδομήματος.

Τόσο το κείμενο του Glienicker Gruppe όσο και το σχόλιο του Munchau καταγράφονται σε μια στιγμή που η συγκρότηση της νέας κυβέρνησης Μεγάλου Συνασπισμού στο Βερολίνο μάς δείχνει συνολικά το όριο των κινήσεων της πολιτικής ελίτ της χώρας: Η πολιτική εθνικής περιχαράκωσης που υιοθέτησαν οι Μέρκελ και Σόιμπλε μετά το 2008 και κυρίως μετά το 2010 δεν έχει ούτε το προσωπικό τους στίγμα, ούτε καν το πολιτικό χρώμα της παράταξής τους. Όπως το καταδεικνύει η σύμπλευση των Σοσιαλδημοκρατών πρόκειται για μια ευρύτερη εθνική συναίνεση: Στο Βερολίνο φοβούνται ότι μέσα σε μια Ευρωπαϊκή Γερμανία θα χαθούν τα εθνικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, ενώ ταυτόχρονα φοβούνται και το αναπόφευκτο κόστος ακόμη και μιας Γερμανικής Ευρώπης!

πηγή