Game of thrones και θεωρίες παιγνίων

Τὸ Game of Thrones εἶναι μία τηλεοπτικὴ σειρὰ σὲ ψευτομεσαιωνικὸ σκηνικὸ καὶ χαρακτῆρες καὶ πλοκὲς δῆθεν ἀπὸ τὶς μεσαιωνικὲς περιόδους τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας. Στὴν πραγματικότητα εἶναι μία τηλεοπτικὴ ἀπόδοση τοῦ γνωστοῦ καὶ μὴ ἐξαιρετέου Game Theory.
Ὁ μεσαιωνικὸς ἄνθρωπος ἦταν ἀπλοϊκὸς καὶ ἐλάχιστα "λογικός", δρῶντας περισσότερο ἀπὸ συναίσθημα καὶ διαίσθηση, ἐνῶ ἦταν βαθιὰ θρησκευόμενος σὲ βαθμὸ ποὺ ἡ πίστη μπορεῖ νὰ ἔφθανε καὶ μέχρι τὴν δεισιδαιμονία - δὲν ἦταν ἄλλωστε ἐποχὴ ὀρθολογισμοῦ.
Αὐτὸ θὰ χρειασθεῖ νὰ τονίζεται διότι ὑπάρχει ὁ κίνδυνος σήμερα νὰ νομίζουν διάφοροι ἀνυποψίαστοι ἄνθρωποι ὅτι τὸ Game of Thrones ἔχει ὁποιαδήποτε σχέση ἔστω καὶ μακρινὴ μὲ τὴν μεσαιωνικὴ ἱστορία, χαρακτῆρες, ἤθη. ΔΕΝ ἔχει. Μὲ τὸ Game Theory ὅμως ναί.
Ἡ ἀνάπτυξη τῆς Θεωρίας Παιγνίων (GT) ἔγινε κυρίως ἐπὶ ψυχροῦ πολέμου ὅμως ἡ ἀποφασιστικὴ ἐπιρροὴ προήλθε ἀπὸ τὸν μαθηματικὸ John Nash, ποὺ ἔδωσε μία ἀπὸ τὶς θεμελιώδεις ἔννοιες τῆς GT μὲ τὸ Nash Equilibrium, ποὺ τάχα "ἐξηγεῖ" πῶς οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ ὁμάδες προσεγγίζουν πολύπλοκες ἀποφάσεις.
Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ John Nash τελοῦσε ὑπὸ τὴν μή-ρεαλιστικὴ ἄποψη ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἐγγενῶς καχύποπτα καὶ ἐγωμανὴ ὄντα ποὺ συνεχῶς σκεφθόντουσαν ψυχρὰ καὶ μὲ δολοπλόκες στρατηγικές. Ἔτσι τὰ μαθηματικὰ μοντέλα ποὺ κατασκεύασε καὶ ποὺ ἀντανακλοῦσαν ἀκριβῶς αὐτὴν τὴν ἐσφαλμένη ἄποψη ἦταν μᾶλλον ἀρρωστημένα καὶ φυσικὰ δὲν εἶχαν καμμία σχέση μὲ τοὺς πραγματικοὺς παράγοντες τῶν ἀνθρωπίνων ἀποφάσεων ἑνὸς ἢ περισσοτέρων ἀτόμων.
Δυστυχῶς ὁ Nash κέρδισε τὸ βραβεῖο Nobel στὰ Οἰκονομικά, κάτι ποὺ συντέλεσε στὸ νὰ δοθῇ ἔκταση στὶς ἀπαράδεκτες ψευτοθεωρίες του. Ἔτσι ὅταν πάνω σὲ αὐτὲς ἔγιναν διάφορες δοκιμὲς ἀπεδείχθη ὅτι μόνον ἐὰν ὅλοι οἱ ἐμπλεκόμενοι παῖκτες συμπεριφερόντουσαν μὲ τὸν τρόπο ποὺ ὁ Nash νόμιζε γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ τηροῦσαν ἀπαρεγκλίτως τοὺς κανόνες, μποροῦσαν νὰ λειτουργήσουν τὰ μοντέλα του. Ἀντιθέτως ὅταν δοκιμάσθησαν σὲ κανονικοὺς συνηθισμένους ἀνθρώπους δὲν εἶχαν καμμία ἐφαρμογή, ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι ἀντὶ νὰ ἀλληλοπροδίδονται ἀλληλοσυνεργαζόντουσαν καὶ ἀλληλοϋποστηριζόντουσαν. Ἀντὶ αὐτὸ νὰ ἀνοίξῃ τὰ μάτια τῶν 'ἀναλυτῶν' ποὺ ἔκαναν τὶς δοκιμές καὶ νὰ ἀναγνωρίζουν ὅτι τὰ μοντέλα ἦταν ἄχρηστα, προετίμησαν -ἴσως γιὰ χρηματοθηρικοὺς λόγους ἐρευνητικῶν κονδυλίων- νὰ ἰσχυρισθοῦν ὅτι οἱ κανονικοὶ ἄνθρωποι ποὺ χρησιμοποιήθησαν ἦταν ἀπλῶς "ἀκατάλληλοι".
Αὐτὸ ποὺ δὲν ἦταν γνωστὸ γιὰ πολλὰ ἔτη ἦταν ὅτι ὁ Nash ἔπασχε ἤδη ἀπὸ παρανοειδὴ σχιζοφρένεια καὶ ὡς ἀποτέλεσμα τῆς διανοητικῆς του ἀσθένειας ἦταν βαθιὰ δύσπιστος πρὸς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους γύρω του - καὶ ἦταν πεπεισμένος ὅτι πολλοὶ ἔστηναν μεγάλες συνομωσίες ἐναντίον του. Ἦταν λοιπὸν λόγῳ ἀσθένειας καὶ τῶν παραισθήσεων ποὺ σχηματίσε τέτοιες ἀπόψεις γιὰ τοὺς ἀνθρώπους γενικῶς καὶ ποὺ πάνω σὲ αὐτὲς στήριξε τὰ μοντέλα του. Ὁ Nash οὐδέποτε θεραπεύθη καὶ παρέμεινε σὲ εἰδικὴ φαρμακευτικὴ ἀγωγὴ ἀπὸ τὴν διάγνωσή του καὶ μετά. Ἡ χολυγουντιανὴ προπαγανδιστικὴ ταινία A Beautiful Mind (2001) ποὺ βασίζεται πολὺ χαλαρὰ στὸν Nash ἐμφανίζει μία ὑπερρομαντικοποιημένη ἐκδοχὴ τῆς "ἰδιοφυΐας" τοῦ Nash ἄν καὶ ἡ πραγματικότητα εἶναι ἐντελῶς ἄλλη.
Δυστυχῶς ἡ χρήση τῆς παρανοϊκῆς αὐτῆς θεωρίας παιγνίων γίνεται ἀκόμη στὴν πολιτική, καὶ ἰδίως στὴν μοντέρνα πολιτική καὶ ἄγνωστο γιατὶ ἀπολαμβάνει ἀκόμη τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν μετριοτάτων πολιτικῶν. Γι' αὐτὸ καὶ δὲν θὰ πρέπει νὰ ἐκπλήσσονται οἱ ἀνθρωποι μὲ τὴν γενικευμένη παράνοια ποὺ ἔχει ἐπικρατήσει στὴν πολιτικὴ σκηνὴ σήμερα καθὼς παρατηροῦν ὅλο καὶ περισσότερο ὅτι οἱ περισσότεροι πολιτικοὶ συμπεριφέρονται πολὺ ἀπλὰ ὡς ψυχοπαθεῖς καὶ ὅτι δὲν ἔχουν τὴν παραμικρὴ ἐπαφὴ μὲ τὴν πραγματικότητα. Ὄντως εἶναι ἀφοῦ ἀκολουθοῦν τὸ ἀποτυχημένο μοντέλο ἑνὸς παρανοϊκοῦ σχιζοφρενοῦς...

πηγή